Cây quất hay cây tắc, cây hạnh, có tên khoa học: Citrus microcarpa (Hassk.) Bunge. Cây tắc là cây gỗ nhỏ, phân nhiều cành nhánh, lá đơn màu xanh thẫm. Hoa thường đơn độc, nở xòe 5 cánh màu trắng tươi, rất thơm. Quả dần từ màu xanh sang màu cam hoặc vàng cam khi chín; quả có nhiều hạt, nhiều múi, vị chua. Vỏ tắc có mùi tinh dầu thơm.
Cây tắc là biểu tượng của may mắn, sung túc trong năm mới. Quất là loài cây thường xanh, có thể làm cây trồng trang trí trong nhà, sân vườn. Cây quất trồng chậu làm cây cảnh, thậm chí làm bonsai.
Cách trồng cây quất:
Cây tắc có thể gieo trồng từ hạt hoặc chiết cành. Tắc trồng bằng hạt vì cây dễ bị biến dị, cây chậm ra trái, do vậy nên áp dụng phương pháp trồng chiết cành. Cành chiết cần chọn cành khoẻ, không mọc xiên.
Tắc được trồng quanh năm nhưng muốn trồng mới, cụ thể là chiết cành thì tốt nhất nên thực hiện vào đầu mùa mưa.
Đất trồng: Thường đất vườn, đất pha cát, sét, bảo đảm được độ thông thoáng và độ ẩm. Độ pH thích hợp là từ 5-6.
Cách chăm sóc cây quất:
Tưới nước: Đều đặn.
Bón phân : Trồng tắc kiểng chú ý bón phân cho cân đối. Tắc cần bón lót, bón thúc cho hợp lý thì mới phát triển tốt và cho bông trái nhiều.
+ Bón lót : Trung bình một gốc cần 20-25 kg phân chuồng hoai, ráo mục.
+ Bón thúc : Dùng phân N-P-K ( 16-16-8) mỗi gốc trung bình từ 0,3-0,5 kg một năm, chia làm 2 lần bón cách nhau 40 ngày. Khi cây chuẩn bị ra hoa, cần bón thêm phân KCl ( 100 g / gốc ) để tăng cường đậu trái và trái ít bị rụng. Ngòai ra, để cây phát triển mạnh, cành lá xanh mướt, cần phun thêm phân bón lá, cứ 15 ngày phun một lần.
+ Bón lót : Trung bình một gốc cần 20-25 kg phân chuồng hoai, ráo mục.
+ Bón thúc : Dùng phân N-P-K ( 16-16-8) mỗi gốc trung bình từ 0,3-0,5 kg một năm, chia làm 2 lần bón cách nhau 40 ngày. Khi cây chuẩn bị ra hoa, cần bón thêm phân KCl ( 100 g / gốc ) để tăng cường đậu trái và trái ít bị rụng. Ngòai ra, để cây phát triển mạnh, cành lá xanh mướt, cần phun thêm phân bón lá, cứ 15 ngày phun một lần.
Phòng trừ sâu bệnh
Cây quất dễ bị bệnh trong trường hợp thiếu phân, thiếu nước, thiếu ánh sáng và pH không phù hợp.
Chú ý : thường xuyên thăm vườn cây để phát hiện và loại bỏ cây bị vàng lá, kể cả cây thuộc họ cam quýt để tránh lây lan bệnh này. Nấu tắc đã bị bệnh vàng lá ( greening ) thì không thể dùng làm tắc kiểng được vì việc xử lý ra hoa trái khó thực hiện được.
Nếu trồng kiểng thì cần phải phun ngừa theo định kì cứ 7-15 ngày phun thuốc trừ bệnh Aliette, Benlate C, Sulfat đồng để ngừa các bệnh về nấm. Đối với các loại sâu, côn trùng phá hoại bệnh như sâu vẽ bùa hại lá non, sâu xanh bướm phượng, rầy mềm, rệp sáp, rệp nhảy, rệp vảy ốc, sâu đục thân…..Cần sử dụng các loại thuốc Sevin, Padan, Trebon, Applaud, Bi58…để phòng trị. Tuỳ theo mức độ phá hoại của côn trùng có thể phun thuốc thoe định kì từ 7-10 ngày / lần theo liều lượng ghi trên bao bì.
Chăm sóc cây tắc sau tết
1.Chuẩn bị đất để thay chậu cây tắc kiểng
Tùy theo kích thước cây tắc kiểng mà ta chọn chậu to hay nhỏ cho phù hợp, nếu nhà có đất vườn có thể trồng thẳng xuống đất. Cây tắc là cây ưa sáng, thích đất tơi xốp, thoát nước, trong thành phần đất dùng để thay chậu cây tắc cần một ít đất pha cát và phân hữu cơ hoai mục.
2. Cách chăm sóc cây tắc kiểng
Cây tắc kiểng sau một thời gian vô chậu, trong năm cây có thể nở hoa 3-4 lần. Để cây tắc kiểng trong chậu cho nhiều quả, cần chú ý những vấn đề sau :
Cây tắc kiểng sau một thời gian vô chậu, trong năm cây có thể nở hoa 3-4 lần. Để cây tắc kiểng trong chậu cho nhiều quả, cần chú ý những vấn đề sau :
– Tỉa thưa hợp lý:
Sau Tết, nhiệt độ lên cao, cây tắc mọc nhanh, phải tiến hành tỉa thưa, chọn 3-4 cành chính để lại, còn lại cần phải tỉa bớt. Khoảng 2 tháng sau cành mới mọc đồng loạt, để khống chế việc cành mọc quá nhanh, ta tỉa cành lần thứ 2. Về sau cành mới mọc 8-10 lá thì hái ngọn, cho đến kỳ ra hoa kết quả.
Sau Tết, nhiệt độ lên cao, cây tắc mọc nhanh, phải tiến hành tỉa thưa, chọn 3-4 cành chính để lại, còn lại cần phải tỉa bớt. Khoảng 2 tháng sau cành mới mọc đồng loạt, để khống chế việc cành mọc quá nhanh, ta tỉa cành lần thứ 2. Về sau cành mới mọc 8-10 lá thì hái ngọn, cho đến kỳ ra hoa kết quả.
– Bón phân, tưới nước hợp lý
Sau mỗi lần tỉa cành phải bón phân hữu cơ ( phân xanh, phân cá, phân chuồng hoai mục), sau đó cứ 10 ngày bón bổ sung một lần, bón đủ phân, cây tắc ra nhiều ngọn. Khi hái cành non, phải bón phân NPK có tỉ lệ P cao để xúc tiến hình thành hoa.
Việc tưới nước ảnh hưởng nhiều đến việc phân hóa chồi hoa, sang thời kỳ cây tắc bắt đầu ra hoa, ta cần để cây “khô hạn” tạm thời, chỉ để lá hơi héo, nhưng không được để cây quá héo, sáng sớm và chiều tối nên tưới một ít. Khi chồi chính chuẩn bị phình lên, xanh đến trắng, là lúc sự phân hóa chồi đỉnh đã hoàn thành, lúc này cần khôi phục việc tưới nước, bón phân, không lâu sau chúng sẽ ra hoa.
Sau mỗi lần tỉa cành phải bón phân hữu cơ ( phân xanh, phân cá, phân chuồng hoai mục), sau đó cứ 10 ngày bón bổ sung một lần, bón đủ phân, cây tắc ra nhiều ngọn. Khi hái cành non, phải bón phân NPK có tỉ lệ P cao để xúc tiến hình thành hoa.
Việc tưới nước ảnh hưởng nhiều đến việc phân hóa chồi hoa, sang thời kỳ cây tắc bắt đầu ra hoa, ta cần để cây “khô hạn” tạm thời, chỉ để lá hơi héo, nhưng không được để cây quá héo, sáng sớm và chiều tối nên tưới một ít. Khi chồi chính chuẩn bị phình lên, xanh đến trắng, là lúc sự phân hóa chồi đỉnh đã hoàn thành, lúc này cần khôi phục việc tưới nước, bón phân, không lâu sau chúng sẽ ra hoa.
– Giữ hoa và quả
Cây tắc thường có hiện tượng rụng hoa, rụng quả. Nếu kỳ ra hoa, bón không đủ phân, không đủ nắng, hoặc gặp mưa bão cây tắc dễ bị rụng hoa quả.
Khi cây tắc ra hoa, nên để hoa thưa vừa phải để tiết kiệm dinh dưỡng, Khi quả hình thành, nên phun phân bón qua lá kết hợp với bón gốc để bảo vệ quả. Nên hái bỏ bớt quả, mỗi cành chỉ nên để 2-3 quả. Trong cùng nách lá có đến 2-3 quả non, chỉ để 1 quả. Bằng việc khống chế hoa quả, cây tắc chúng ta có đủ dinh dưỡng để cho nhiều đợt quả trong năm.
Cây tắc thường có hiện tượng rụng hoa, rụng quả. Nếu kỳ ra hoa, bón không đủ phân, không đủ nắng, hoặc gặp mưa bão cây tắc dễ bị rụng hoa quả.
Khi cây tắc ra hoa, nên để hoa thưa vừa phải để tiết kiệm dinh dưỡng, Khi quả hình thành, nên phun phân bón qua lá kết hợp với bón gốc để bảo vệ quả. Nên hái bỏ bớt quả, mỗi cành chỉ nên để 2-3 quả. Trong cùng nách lá có đến 2-3 quả non, chỉ để 1 quả. Bằng việc khống chế hoa quả, cây tắc chúng ta có đủ dinh dưỡng để cho nhiều đợt quả trong năm.
(Sưu tầm)
